Çocuk Merkezli Oyun Terapisi Nedir?

Çocuklar duygularını yetişkinler gibi kelimelere dökemezler. Onlar için oyun, hem bir iletişim aracı hem de bir iyileşme alanıdır. Çocuk Merkezli Oyun Terapisi (Child-Centered Play Therapy – CCPT), çocukların iç dünyalarını anlamak ve duygusal, davranışsal problemlerle baş etmelerine yardımcı olmak amacıyla geliştirilen, bilimsel temellere dayalı bir psikoterapi yöntemidir.

Bu yaklaşımda terapist, yapılandırılmış bir oyun ortamı sunarak çocuğun özgürce kendini ifade etmesini sağlar. Terapi sürecinde oyun bir araç, çocuk ise sürecin lideridir. Terapist yönlendirmez; gözlemler, eşlik eder ve çocuğun içsel iyileştirici kaynaklarını harekete geçirmesine yardımcı olur.

1. Oyun Terapisinin Temel Dayanağı Nedir?

Oyun, çocukların dilidir. Virginia Axline’ın 1947’de geliştirdiği ve Carl Rogers’ın insancıl yaklaşımına dayanan çocuk merkezli oyun terapisi; koşulsuz kabul, empatik anlayış ve terapötik ilişki ilkeleri üzerine kuruludur (Axline, 1947).

CCPT’de çocuk; kendisini, yaşadığı sorunları ve çözüm yollarını oyun aracılığıyla ifade eder. Bu süreçte:

• Duygusal regülasyon gelişir

• Kendilik algısı ve özgüven artar

• Travmatik deneyimler sembolik olarak çalışılır

• Problem çözme ve sosyal beceriler gelişir

2. Nasıl Uygulanır?

Terapist, çocuğa güvenli, sınırlı ama ifade özgürlüğü sağlayan bir oyun odası sunar. Odada kuklalar, evcilik materyalleri, kum kutusu, sanat malzemeleri, hayali figürler gibi çeşitli oyun materyalleri bulunur.

Terapi süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. İlk görüşme (ebeveynle) – Problemin tanımlanması, aile öyküsü, gelişimsel bilgiler

2. Değerlendirme oturumları – Çocuğun oyun tercihleri, ilişki kurma tarzı ve duygusal temaları gözlemlenir

3. Terapi süreci – Haftalık seanslarla çocuğun iyileşme süreci desteklenir

4. Ara geri bildirim görüşmeleri – Ebeveynlere gözlemler paylaşılır ve evdeki tutumlara dair öneriler verilir

5. Sonlandırma – Çocuğun terapiye veda etmesi planlı şekilde desteklenir

3. Hangi Durumlarda Önerilir?

Çocuk merkezli oyun terapisi, 3-12 yaş arası çocuklarda şu gibi sorunlarda etkili olarak kullanılmaktadır:

Problem Alanı	Açıklama
Kaygı, korkular	Yalnız kalma korkusu, okula gitmek istememe, aşırı çekingenlik
Davranış sorunları	Öfke nöbetleri, saldırganlık, karşı gelme
Travma sonrası tepkiler	Kaza, kayıp, boşanma, istismar gibi olaylara tepkiler
Uyum sorunları	Yeni kardeş, taşınma, ebeveyn ayrılığı
Gelişimsel zorluklar	Tuvalet eğitimi, gece alt ıslatma, sosyal gerilik

Meta-analiz çalışmaları, oyun terapisinin çocukların hem davranışsal hem de duygusal problemleri üzerinde orta-yüksek düzeyde etki yarattığını göstermektedir (Lin & Bratton, 2015; Ray et al., 2021).

4. Aile Terapötik Sürecin Neresindedir?

Oyun terapisinde aile ile iş birliği esastır. Çocuk seanslara bireysel olarak alınsa da, süreç boyunca ebeveynlerle düzenli olarak görüşülür. Terapist, ebeveynlerin çocuğun duygularını anlamasına, sınır koyma becerilerini geliştirmesine ve ev ortamının düzenlenmesine destek olur.

5. Terapi Ne Kadar Sürer?

Her çocuk farklıdır. Ancak yapılan araştırmalara göre anlamlı bir değişim için ortalama 12–20 seanslık bir süreç önerilmektedir. Bazı çocuklarda bu süre daha kısa, bazı durumlarda ise daha uzun olabilir. Süreç, çocuğun ihtiyaçlarına göre yapılandırılır ve terapist-ebeveyn iş birliğiyle ilerletilir.

Çocuğunuz duygularını davranışlarıyla anlatıyor olabilir. Onu anlamak ve duygularını sağlıklı yollarla ifade etmesini desteklemek için profesyonel bir oyun terapistine başvurmak, atılabilecek en şefkatli ve güçlü adımdır. klinikpsikolognisagoren.com üzerinden hemen online randevu alabilir, çocuğunuzun duygusal gelişimine bilimsel temelli bir destek sunabilirsiniz.

Kaynakça

• Axline, V. M. (1947). Play Therapy. Boston: Houghton Mifflin.

• Ray, D. C., Armstrong, S. A., Balkin, R. S., & Jayne, K. M. (2021). Child-Centered Play Therapy Outcome Research: A Meta-Analytic Examination of Treatment Effects. International Journal of Play Therapy, 30(4), 239–255.

• Lin, Y. W. D., & Bratton, S. C. (2015). A Meta-Analytic Review of Child-Centered Play Therapy Approaches. Journal of Counseling & Development, 93(1), 45–58.

• Landreth, G. L. (2012). Play Therapy: The Art of the Relationship (3rd ed.). Routledge.

• Carmichael, K. D. (2006). Play Therapy: An Introduction. Pearson.